Założę się, że nie raz dane było ci go spotkać. W pracy, w szkole, w sąsiedztwie a nawet w bliskiej relacji. To manipulator. A jeśli nie jesteś świadom, że go spotkałeś to może zapytasz jak rozpoznać manipulatora? To są osoba, która już w dzieciństwie lubiła dokuczać innym. Teraz owszem, funkcjonuje w świecie dorosłych, ale jej mentalność i zachowanie wcale się nie zmieniły. Dokuczając innym rekompensowała sobie swoje braki i nadal tak czyni. Manipulacje jakie ktoś stosuje są zakorzenione często w jego dzieciństwie. Wynikają z braku pewności siebie, niskiego poczucia własnej wartości, złego zarządzania emocjami.
Manipulatorzy stanowią od 2 do 4 % populacji.
Jacy są manipulatorzy?
Manipulator bywa dwulicowy. Miewa dwie twarze. Na zewnątrz może mieć twarz sympatyczną i przyjazną. Uwodzić, flirtować, obsypywać kobietę komplementami, prawić jej czułe słówka. Ta samo może robić kobieta wobec mężczyzny. Tak manipulator łowi swoją ofiarę. A jednocześnie może przybierać twarz okrutną. Ta jest zarezerwowana dla bliskich, albo dla partnera, który jest już z manipulatorem jakiś czas w związku i z biegiem lat poznaje jego prawdziwe oblicze. Oblicze wcześniej było maskowane.
Jeśli dane ci było zetknąć się z manipulatorem, można było zauważyć, jak zręcznie przybiera on jedno albo drugie oblicze, gdy ktoś postronny wchodzi do pokoju, albo z niego wychodzi. Podczas mediacji np. manipulator może być bardzo miły do mediatora, miło zachowywać się na sesji a gdy tylko mediator opuści pomieszczenie wychodząc np. po kawę, do łazienki, to manipulator zaczyna szantażować osobę, z którą przyszedł mediować.
Jak rozpoznać manipulatora w jego taktykach?
Manipulator może stosować cztery taktyki: uwodzić, wiktymizować, zastraszać i obwiniać
Gdy uwodzi, ucieka się do pochlebstw. Składa propozycje, obiecuje gruszki na wierzbie. Ofiara na to przystaje, po czym po kilku miesiącach okazuje się, że obietnice nie zostały dotrzymane. W fazie uwodzenia manipulator będzie zadawał ci ogrom pytań, będzie chciał cię jak najlepiej poznać aby wiedzieć co ci obiecać, ale i wychwycić twoją słabość, twój słaby punkt. Manipulator przekona cię, że pomoże spełnić ci twoje marzenie.
To można zaobserwować też w filmie „Żeby nie było śladów” o zabójstwie Grzegorza Przemyka. W filmie pewien ubek wkradał się w łaski ojca Jerzego Popiela po to aby ten nie zeznawał w procesie o zabójstwo. A może oglądałeś film „Różyczka” z Magdaleną Boczarską w roli głównej? Ona też tam grała agentkę UB, która uwodziła pewnego pisarza. Najgorsze jest to, że ofiara często nie zdaje sobie sprawy, że manipulator z niej kpi
Wiktymizacja
Manipulator może posuwać się do wiktymizacji. Jak rozpoznać manipulatora w takim zachowaniu? Będzie uwielbiać z siebie robić ofiarę. On jest najbardziej nieszczęśliwy i pechowy. Na mediacjach trafiają mi się czasem takie osoby. Robią z siebie ofiarę po to aby wziąć drugą stronę na litość. Po to aby druga strona ustąpiła jak najwięcejManipulator będzie też zaprzeczał, że do czegoś doszło z jego winy. Wszyscy są winni nieszczęścia, tylko nie on.
Zastraszanie
Kolejna taktyka manipulatora, to zastraszanie. Manipulator bywa jak chmura gradowa. Osoby przebywające z nim w pomieszczeniu boją się jego wybuchu. Atmosfera bywa wtedy ciężka. Poprzez ciężkie powietrze można właśnie rozpoznać manipulatora. Manipulator może się dąsać, strzelać fochy. Po to tylko aby utrudnić życie drugiej osobie, aby wziąć ją na wymęczenie, aby zmęczona i zestresowana ustępowała mu jak najwięcej. Bo będzie się obawiała ataków złości manipulatora,
Miałam na mediacji przykład takiego małżeństwa. Mąż był tak zastraszony, że żona wywiezie dziecko gdzieś daleko, za granicę (straszyła go tym), że przystawał na każde żądanie podwyżki alimentów. Porwania rodzicielskie nie są rzadkością. Zdarzają się zwłaszcza w związkach tworzonych przez osoby pochodzące z różnych państw. Znam z mediacji mężczyznę, którego żona-Portugalka, wywiozła syna z Polski na kilka lat, ukrywała się z nim i ojciec stracił z nim kontakt. Po kilku latach, przy pomocy służb portugalskich, z tego co wiem ojciec odnalazł syna.
Obwinianie
Czwarta taktyka to obwinianie. Manipulator nie ma sobie nigdy nic do zarzucenia. Jest czysty i niewinny. Tak się zachowywał gdy nauczyciel złapał go na gorącym uczynku. Tak się zachowuje np. w małżeństwie. Zrzuca z siebie odpowiedzialność za wszelką cenę.
Warto wiedzieć, że bardzo sprawnymi manipulatorami są narcyzy. Narcyzm to zwrócenie miłości i zaangażowania we własnym kierunku. Teorię osobowości narcystycznej ukuł Zygmunt Freud i odniósł ją do słynnego mitu o narcyzie. Tylko warto abyś wiedział, że pół biedy byłby gdyby osoba narcystyczna po prostu siebie kochała. To byłaby w miarę zdrowa sytuacja.
Tymczasem ona nie kocha siebie, ale swój wizerunek. Ma przekonanie, że posiada coś niezwykłego. Narcyzm to wybór. Dziecko we wczesnym etapie życia ma bowiem dwa obiekty miłości. Pierwszym z nich jest zazwyczaj matka, która się nim najwięcej zajmuje. Drugi to własne ciało. Dziecko ma zatem dwa obiekty zaspokojenia. Pierś matki. Może też ssać kciuk.
Gdy dziecko prawidłowo się rozwija, częściowo szuka ukojenia i zaspokojenia w sobie, ale jednak podstawowy wybór relacji, to jednak skierowanie się na zewnątrz, ku ludziom. Własnym kciukiem się nie naje.
Narcyz-mistrz manipulacji
Jedna z głównych prawd o człowieku jest taka, że aby przetrwać, to potrzebuje on innych ludzi. Bo ciepło, wsparcie, emocje, czyli wszystko to co ważne dla rozwoju, dostajemy od innych. Zaś osoba narcystyczna temu zaprzecza. Myśli, że jest wszechmocna.
Relacje z osobami narcystycznymi przypominają czasem jazdę bez trzymanki. Dla narcyza wszystko jest czarno-białe. Czyli albo wszystko, albo nic. Jednego dnia potrafi być miły, obsypywać kogoś komplementami, spędzać czas z tą drugą osobą. Po czym następnego dnia może oświadczyć, że zrywa relację bo coś mu się w niej nie podoba. Niektóre ofiary narcyzów mówią też, o poczuciu bycia manipulowanym, używanym.
Rozpoznać manipulatora w narcyzie
Narcyz całą swoją energię kieruje w budowanie własnego wizerunku. Może czuć się dowartościowany, że ma u swojego boku piękną kobietę i przechadza się z nią pod rękę chodnikiem. Równie dobrze kobieta może budować swój wizerunek tym, że trzyma za rękę przystojnego mężczyznę. Narcyz jest też łasy na pochwały, ale już sam ich szczędzi innym. Chyba, że chce się wkraść w czyjeś łaski. Czyli de facto zmanipulować.
Osoby narcystyczne potrzebują dopalaczy: pieniędzy, dużych domów, szybkich aut. Narcyz jest w stanie wydać majątek także na poprawianie urody. A jak ma jakiś talent czuje się niczym bohater filmu „Bruce Wszechmogący”. To wypełnia im wewnętrzną pustkę i rekompensuje braki. W gruncie rzeczy osoba narcystyczna na zewnątrz wydaje się bardzo pewna siebie a w środku czuje wstyd, nie czuje się często wartościowa. Jest bezradny wobec problemów bo wówczas czuje, że sypie się jak domek z kart. Nienawidzi jednak relacji, emocji bo to buduje w nim poczucie zależności od innych.
Walka o siebie w relacji z narcyzem
Prawda jest taka, że jeśli już związałeś się z narcyzem, to bez bólu psychicznego się nie obejdzie. Być może dojrzałeś i dopiero po pewnym czasie zrozumiałeś, że masz u boku narcyza. Czy powinieneś odejść od niego? Walka o siebie, o swoje zdrowie psychiczne jest jak najbardziej uzasadniona. Nie wiem czy odejście od narcyza jest jedyną słuszną droga. Nie jest rozwiązaniem mówienie narcyzmowi jaki trudny i beznadziejny jest.
Warto doprowadzić do tego aby ta osoba zobaczyła siebie i swój problem. Trzeba przestać być lustrem. Warto uświadamiać mu, że się ma inne zdanie, myśli się inaczej i ma się swoją przestrzeń. Że jest się kimś zupełnie odrębnym.